اختلالات تنفسی به مشکلاتی گفته می شود که باعث دشواری در فرایند تنفس شده و اکسیژن رسانی به بافت های بدن را مختل می کنند. این مشکلات می توانند به دلایل مختلفی از جمله بیماری های ریوی، انسداد مجاری هوایی، عفونت ها، آسیب های فیزیکی یا مسمومیت ایجاد شوند.
در ادامه انواع اختلالات تنفسی، توضیح داده خواهد شد. با مرکز علمی آموزشی و پژوهشی ایرانیان ملل همراه باشید.
اختلالات تنفسی
اختلالات تنفسی می توانند حاد (کوتاه مدت) یا مزمن (طولانی مدت) باشند. این اختلالات تنفسی با توجه به علت ایجادشان می توانند شدید یا خفیف باشند.
اختلالات و بیماری های تنفسی اغلب به دلیل مشکلات ریوی ایجاد می شود. برخی از اختلالات تنفسی عبارتند از:
- آسم: آسم یکی از شایع ترین نمونه های بیماری های تنفسی است که از تورم و باریک شدن مجراهای هوایی به وجود می آید.
- ذات الریه: به عفونت ریوی که منجر به تورم و تجمع مایعات و چرک در ریه ی فرد مبتلا می شود ذات الریه می گویند.
- آمبولی ریه: به انسداد در یک یا چند سرخرگ ریه، آمبولی ریه می گویند. آمبولی معمولا به دلیل ایجاد می شود که یک لخته از پا یا لگن به ریه رسیده باشد.
- فشار خون ریوی: به فشار خون بالا در رگ هایی که به ریه ها می رسند فشار خون ریوی گفته می شود. که معمولا این عارضه به دلیل باریک یا سفت شدن سرخرگ ها پدید می آید.
- خروسک: خروسک یکی از بیماری های تنفسی است که به دلیل عفونت مزمن به وجود می آید.
علائم اختلالات تنفسی
این علائم نسبتا کم هستند اما بسیار حیاتی اند. باید دقت شود تا این علائم اوج پیدا نکنند. برخی از شایع ترین علائم اختلالات تنفسی عبارتند از:
- تنگی نفس: تنگی نفس در اغلب موارد، شروعی آرام، موذیانه و پیشرونده دارد. در افراد مختلف شدت متفاوتی دارد، اما به طور دائم احساس می شود.
- سرفه: در صورتی که سرفه کردن بیشتر از یک ماه طول بکشد، تبدیل به سرفه مزمن می شود. این امر ممکن است نشانه ای باشد بر اینکه در سیستم تنفسی اشکال وجود دارد.
- سرفه خونی: زمانی که سرفه با خون همراه باشد، حتما در یکی از ریه ها یا مسیر تنفسی فوقانی مشکل جدی به وجود آمده است.
- درد قفسه سینه: درد قفسه سینه اگر بیشتر از یک ماه طول بکشد می تواند یکی از علائم هشدار دهنده باشد.
- خس خس کردن سینه: خس خس کردن سینه نشان می دهد که یک چیز خارجی جریان تنفس عادی هوا را در ریه ها مسدود کرده یا مسیر تنفسی ریه ها را تنگ و منقبض کرده است.
انواع خفگی
خفگی زمانی رخ می دهد که اکسیژن رسانی به بافت های بدن مختل می شود. این وضعیت می تواند در مدت زمان کوتاهی منجر به آسیب مغزی یا حتی مرگ شود.
انواع خفگی عبارتند از:
- خفگی مکانیکی: در این نوع خفگی، مسیرهای تنفسی به صورت فیزیکی مسدود می شوند:
- خفگی ناشی از انسداد جسم خارجی: مثل اسباب بازی، غذا و… که وارد مجاری تنفسی می شود. این نوع خفگی، اغلب در کودکان دیده می شود.
- خفگی در اثر غرق شدگی: ورود آب به مجاری تنفسی باعث ناتوانی در تنفس می شود.
- خفگی در اثر فشردگی گردن: مثل خفگی با طناب، کمربند یا فشردگی دست که باعث قطع جریان هوا و خون به مغز می شود.
- خفگی ناشی از بهمن یا مدفون شن زیرخاک: در این حالت وزن زیاد روی قفسه سینه باعث ناتوانی در تنفس می شود.
- خفگی شیمیایی: این نوع خفگی ناشی از تماس با مواد سمی است که مانع از انتقال اکسیژن به بدن می شود:
- مسمومیت با منوکسیدکربن: منوکسیدکربن به هموگلوبین خون متصل شده و جایگزین اکسیژن می شود، که می تواند منجر به مرگ شود.
- مسمومیت با سیانید: سیانید عملکرد سلولی را مختل می کند و مانع استفاده بدن از اکسیژن می شود.
- خفگی در اثر بیماری: برخی بیماری ها می توانند باعث کاهش اکسیژن رسانی به بدن شوند:
- آنافیلاکسی (واکنش آلرژیک شدید): باعث تورم مجاری هوایی و مسدود شدن آن ها می شود.
- آسم: حملات آسم شدید باعث انسداد نسبی یا کامل مجاری تنفسی می شود.
- ادم ریوی: باعث پر شدن ریه ها از مایع و اختلال در تبادل گازها می شود.
- خفگی در اثر تغییرات محیطی: برخی شرایطی که ممکن است باعث خفگی شوند:
- خفگی در ارتفاعات: کاهش سطح اکسیژن در هوای رقیق مناطق مرتفع باعث کمبود اکسیژن در بدن می شود.
- خفگی در فضای بسته: مانند گازگرفتگی در اتومبیل، استنشاق گازهای سمی در معادن یا فضاهای بسته.
نشانه های خفگی
- ناتوانی در صحبت کردن
- دشواری در تنفس
- سرفه
- عدم هوشیاری
- تغییر رنگ پوست، لب و ناخن ها
- سرخ و سپس آبی شدن پوست
راهکارهای پیشگیری از خفگی
- هنگام غذا خوردن صحبت نکنید.
- غذا را کامل بجویید.
- روش صحیح جویدن و بلع غذا را رعایت کنید.
- در حین غذا خوردن، آب در دسترس داشته باشید.
- از قرار گرفتن در محیط های بسته و بدون تهویه خودداری کنید.
- در برابر گازهای سمی از ماسک استفاده کنید.
- اشیا ریز را که باعث خفگی در کودکان می شود را در دسترس قرار ندهید.
- بیماری های تنفسی را درمان کنید.
اقدامات اولیه در خفگی و اختلالات تنفسی
- فرد را روی زمین بخوابانید.
- کنار او روی زمین زانو بزنید.
- دست هایتان را روی سینه فرد قرار دهید.
- خیلی سریع سینه را فشار دهید.
- این حرکت را تا جایی که لازم است تکرار کنید.
انجام این حرکت ها بر روی کودکان ممنوع است.
اختلالات تنفسی و انواع خفگی، از مشکلاتی هستند که می تواند باعث آسیب های جبران ناپذیری شوند. شناخت این شرایط و اقدامات پیشگیرانه می تواند در نجات جان افراد، موثر باشد. شناخت این موارد باعث واکنش صحیح و سریع می شود.
با مرکز علمی آموزشی و پژوهشی ایرانیان ملل همراه باشید.
