انواع مسمومیت ها کدام اند؟ (مسمومیت تنفسی 3)

به طور کلی مسمومیت ها به چهار گروه تقسیم می شوند:

1. مسمومیت غذایی: این نوع مسمومیت با مصرف غذا یا نوشیدنی آلوده به ویروس، سموم، باکتری یا مواد شیمیایی ایجاد می شود.
2. مسمومیت دارویی و شیمیایی: این نوع مسمومیت در اثر مصرف بیش از حد داروها، یا تماس با مواد شیمیایی سمی ایجاد می شود.
3. مسمومیت تنفسی: نوع دیگر مسمومیت یعنی مسمومیت تنفسی در اثر استنشاق گازهای سمی مثل دود، آمونیاک، منوکسیدکربن، مواد شیمیایی صنعتی و… ایجاد می شود.
4. مسمومیت پوستی و تزریقی: مسمومیت پوستی از طریق تماس پوست با مواد شیمیایی سمی، سموم، مواد مخدر، نیش حیوانات و… ایجاد می شود.

با مرکز علمی آموزشی و پژوهشی ایرانیان ملل همراه باشید.

مسمومیت تنفسی چیست؟

مسمومیت تنفسی زمانی اتفاق می افتد که فرد گازها، بخارات و ذرات سمی را استنشاق کند. این نوع مسمومیت بر سیستم تنفسی و سایر اندام های بدن تاثیر می گذارد و در موارد شدید ممکن است باعث نارسایی تنفسی، آسیب مغزی یا حتی مرگ شود. مسمومیت تنفسی بیشتر در محیط های صنعتی، حوادث خانگی و مکان هایی که تهویه مناسب ندارند، رخ می دهد.

عوامل ایجاد مسمومیت تنفسی

1. گازهای سمی و آلاینده های هوا

• منوکسیدکربن: ناشی از احتراق ناقص گاز، چوب و بنزین
• دی اکسید کربن: در محیط های بسته با تهویه نامناسب
• دی اکسید گوگرد: ناشی از آلودگی صنعتی و دود خودروها
• آمونیاک: در صنایع شیمیایی، کودهای کشاورزی و مواد شوینده قوی
• کلر: در استخرها، صنایع شیمیایی و مواد ضدعفونی کننده قوی

2. بخارات و حلال های شیمیایی

• بنزن، تولوئن، فرمالدهید: موجود در رنگ ها، چسب ها و مواد صنعتی
• بخارات جیوه و سرب: در محیط های صنعتی و تولید باتری
• مواد شوینده قوی: ترکیب وایتکس و جوهرنمک

3. گازهای ناشی از آتش سوزی و دود

• سیانید هیدروژن: دود ناشی از سوختن پلاستیک و فوم
• دی اکسین ها وفوران ها: در دودهای صنعتی و آتش سوزی های شهری
• دی اکسید کربن و منواکسید کربن: در محیط های بسته هنگام آتش سوزی

4. ذرات معلق و آلودگی صنعتی

• گرد و غبار صنعتی: در کارخانه ها و معادن
• الیاف آزبست (پنبه نسوز): در ساختمان های قدیمی و کارخانجات صنعتی

علائم مسمومیت تنفسی

علائم مسمومیت تنفسی با توجه به نوع و میزان گاز استنشاق شده متفاوت است و به صورت حاد یا مزمن ظاهر می شود.

علائم مسمومیت تنفسی حاد:

این علائم در صورت تماس کوتاه مدت با مقدار زیاد گاز یا بخار سمی ایجاد می شود:

• تنگی نفس (احساس خفگی)
• سرفه شدید و تحریک گلو
• سردرد و سرگیجه
• تهوع و استفراغ
• تاری دید
• گیجی
• درد قفسه سینه
• کاهش هوشیاری
• بیهوشی در موارد شدید

علائم مزمن:

این علائم در صورت تماس طولانی مدت با مقدار کم گاز سمی ایجاد می شود:

• مشکلات تنفسی مداوم
• کاهش عملکرد ریه ها و بیماری های ریوی
• ضعف عمومی و خستگی مداوم
• افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه
• تغییرات عصبی مثل مشکل حافظه و اختلالات رفتاری

روش های پیشگیری از مسمومیت تنفسی

1. تهویه مناسب در محیط های بسته: باز نگه داشتن پنجره ها و استفاده از هواکش در هنگام استفاده از اجاق گاز و شومینه، استفاده از هودهای قوی در محیط های صنعتی و آزمایشگاهی
2. استفاده از ماسک و تجهیزات ایمنی: استفاده از ماسک های فیلتردار و ماسک های مخصوص گازهای سمی در پالایشگاه ها
3. اجتناب از استفاده نادرست از وسایل گرمایشی: عدم استفاده از بخاری های بدون دودکش، بررسی منظم وسایل گرمایشی برای جلوگیری از نشت گاز
4. رعایت اصول ایمنی در محیط های صنعتی: نصب سنسورهای تشخیص گازهای سمی در کارخانه ها و معادن

اقدامات اولیه در مسمومیت تنفسی

1. خروج فوری از محیط آلوده: فرد مسموم را به هوای آزاد منتقل کنید. در و پنجره ها را برای تهویه باز کنید.
2. تنفس مصنوعی: اگر فرد بیهوش است و نفس می کشد، او را به پهلو بخوابانید، اگر فرد نفس نمی کشد عملیات احیای قلبی ریوی (CPR) را شروع کنید.
3. استفاده از اکسیژن: در مسمومیت با منواکسیدکربن، استفاده از اکسیژن ضروری است.
4. تماس با اورژانس: در صورت مشاهده علائم شدید مانند بیهوشی، تشنج یا نارسایی تنفسی، با اورژانس (115) تماس بگیرید.

درمان مسمومیت تنفسی

1. اکسیژن درمانی: بیمارانی که دچار مسمومیت با منواکسید کربن می شوند، اکسیژن درمانی با ماسک اکسیژن انجام می شود.
2. تجویز داروهای ضدالتهاب: برای کاهش التهاب و باز کردن راه های هوایی.
3. سرم درمانی و مایعات وریدی: برای بهبود سطح اکسیژن و کمک به حذف سموم بدن.
4. بستری در بیمارستان: در موارد شدید، ممکن است بیمار به دستگاه ونتیلاتور نیاز داشته باشد.

مسمومیت تنفسی یکی از خطرناک ترین انواع مسمومیت ها است. این نوع مسمومیت می تواند به مشکلات شدید ریوی، آسیب مغزی و حتی مرگ منجر شود. پیشگیری از این مسمومیت با رعایت نکات ایمنی، تهویه مناسب محیط و… امکان پذیر است. در صورت بروز علائم، خروج فوری از محیط آلوده و دریافت کمک ضروری است.

برای مطالعه سایر مسمومیت ها (غذایی، دارویی و پوستی) به قسمت مقالات سایت مرکز علمی آموزشی و پژوهشی ایرانیان ملل مراجعه نمایید.