نوار قلب چیست؟
تست نوار قلب (ECG یا EKG)، آزمایشی فوری و ساده است که معمولا متخصص قلب و عروق، برای بررسی و تشخیص بیماری های قلبی و دیگر مشکلات قلب آن را تجویز می کند.
تست نوار قلب یکی از بهترین آزمایش ها برای اندازه گیری فعالیت الکتریکی قلب است.
الکتروکاردیوگرام با نام الکتروکاردیوگراف نیز شناخته می شود و این دو تفاوتی با یگدیگر ندارند. و در واقع ECG و EKG علامت های اختصاری برای آزمایش نوار قلب است.
نوار قلب طیف وسیعی از بیماری های قلبی را مشخص می کند که در ادامه به آن می پردازیم. برای مطالعه ی سایر مقالات در حوزه ی تجهیزات پزشکی، به قسمت مقالات سایت مرکز ایرانیان ملل مراجعه نمایید.
آنچه در ادامه ی این مقاله می خوانید:
- کاربرد نوار قلب چیست؟
- موارد نیاز به نوار قلب
- مراحل آماده شدن جهت گرفتن نوار قلب
- گرفتن نوار قلب چگونه است؟
- نوار قلب چگونه تفسیر می شود؟
- نوارقلب سالم چگونه است؟
- عوامل موثر در نتیحه ی نوار قلب
- عوارض نوار قلب
کاربرد نوار قلب چیست؟
- بررسی سرعت و ریتم قلب (ناهنجاری های ریتم)، مثل تاهیت، فیبریلاسیون دهلیزی
- تشخیص اختلالات الکترولیتی در بدن
- تشخیص حملات قلبی
- بررسی مسیرهای هدایت عصبی در قلب
- بررسی عملکرد قلب
- اثرات بر جای مانده از حملات قلبی گذشته
- مشاهده ی ضخیم شدگی عضلات دیواره ی قلب در اثر فشار خون بالا
موارد نیاز به نوار قلب
- مشخص شدن علت تنگی نفس
- مشخص شدن دلیل خستگی شدید
- مشخص شدن علت درد قفسه ی سینه
- مشخص شدن علت غش و سرگیجه ی دائمی
- مشخص شدن علت ضربان قلب سریع
- علت ضربان قلب نامنظم یا آریتمی
- بررسی وضعیت قلب بعد از کاتتریزاسیون قلب
- بررسی علت یک پرش در ضربان قلب
- بررسی وضعیت قلب پس از ابلیشن
- بررسی قلب پس از درمان اندوکاردیت
- بررسی قلب پس از درمان انفارکتوس میوکارد
- بررسی عملکرد ضربان ساز کاشته شده
مراحل آماده شدن جهت گرفتن نوار قلب
- در مواردی که پزشک توصیه کرده باید ناشتا باشید، به طور کلی برای انجام نوار قلب نیازی به ناشتا بودن نیست اما وعده ی غذایی سنگین مصرف نکنید.
- در صورت وجود ضربان ساز در قلب، به پزشک اطلاع دهید.
- در صورت مصرف داروی خاص یا ویتامین و مکمل به پزشک اطلاع دهید.
- در صورت پرمو بودن بدن بیمار (به خصوص آقایان)، پیش از آزمایش باید بخش هایی از قفسه ی سینه، بازوها و پاها را بتراشد.
- هرگونه فلز و جواهرات از بیمار دور شود تا از بروز اختلال در نوار قلب جلوگیری شود.
- از کرم های پوستی چرب و روغنی استفاده نکنید چرا که باعث تداخل در عملکرد الکترودها می شود.
- الکترودها باید مستقیم روی پاهای شما قرار بگیرند، پس از جوراب های بلند استفاده نکنید.
- برای راحتی قرار دادن لیدهای نوار قلب روی قفسه ی سینه، لباسی بپوشید که مشکل ایجاد نکند.
گرفتن نوار قلب چگونه است؟
دستگاه الکتروکاردیوگرام، وسیله ای است که با استفاده از آن، نوار قلب تهیه می شود. الکترودهای دستگاه، روی نقاط مشخصی از سینه، پاها و بازوها چسبانده می شود (12 الکترود با نوار چسبانده می شود) و سیم های سربی را به الکترودها متصل می کنند. سپس فعالیت الکتریکی عضله ی قلب در تولید نبض روی مانیتور ثبت و چاپ می گردد.
از زمان قراردادن الکترودها تا انجام آزمایش، حدود 10 دقیقه طول می کشد، اما ثبت واقعی ضربان قلب تنها چند ثانیه است.
در نوار قلب اطلاعات مهمی نمایش داده می شود. اطلاعاتی مثل:
- ضربان قلب: تعداد ضربان قلب در هر دقیقه
- نوع ریتم: ریتم قلبی منظم یا نامنظم
- سطوح الکترولیت ها: تشخیص مشکلات الکترولیتی
نوار قلب چگونه تفسیر می شود؟
تفسیر نوارقلب نیاز به مهارت تخصصی دارد، و باید توسط پزشک متخصص انجام شود.
ما در این مقاله صرفا جهت مطالعه، به مواردی در تفسیر نوارقلب اشاره می کنیم و در صورتی که شما آزمایش نوار قلب دادید، حتما برای تفسیر و بررسی نتیجه، آن را نزد متخصص ببرید.
پس از انجام نوار قلب و ترسیم شدن امواج الکتریکی قلب توسط دستگاه الکتروکاردیوگراف بر روی کاغذ (کاغذ مخصوص و شطرنجی) نوبت به تفسیر نوار قلب می رسد.
تفسیر نوار قلب چند مرحله دارد:
- مرحله ی اول: در این مرحله سرعت ضربان قلب باید محاسبه شود. این مرحله را با چند روش می توان انجام داد. یکی از ساده ترین و شایع ترین روش ها، روش 6 ثانیه ای است. در این روش 6 ثانیه از یک نوار ریتم انتخاب می شود (30 مربع بزرگ) و بعد کمپلکس ها در این فاصله ی 6 ثانیه ای شمرده و در عدد 10 ضرب می شود، تا تعداد ضربان قلب در یک دقیقه به دست آید.
- مرحله ی دوم: مرحله ی دوم، محله ی تعیین نظم است که به صورت، کاملا منظم، گاهی نامنظم، بی نظمی منظم، کاملا نامنظم بیان می شود.
- مرحله ی سوم: در این مرحله، امواج را بررسی می کنیم. عبور جریان الکتریکی از دهلیزها، اولین موج را ایجاد می کند. این موج P نامیده می شود که در حالت طبیعی صاف و قرینه است.
- مرحله ی چهارم: مرحله ی چهارم، ابتدای موج P تا شروع کمپلکس QRS را اندازه گیری می کنند که به اختصار به آن PR می گویند. فاصله ی PR نشان دهنده ی زمان سپری شده برای رسیدن موج دپولاریزاسیون از دهلیزها به بطن ها است.
- مرحله ی پنجم: در مرحله ی آخر، از مجموع سه موج تشکیل شده است. این سه موج شامل: اولین موج منفی بعد از P، اولین موج مثبت بعد از P و اولین موج منفی بعد از R است. این سه موج با هم، یک کمپلکس QRS نامیده می شود.
در نظر داشته باشید که وجود مشکل در EKG همیشه به معنای وجود یک مشکل یا بیماری قلبی نیست اما ممکن است برخی از بیماری‌ها و مشکلات قلبی جدی، منجر به بروز نتایج ناهنجار در EKG شوند.
نوارقلب سالم چگونه است؟
- ضربان قلب، خیلی سریع یا خیلی کند نباشد و در محدوده ی طبیعی باشد.
- فاصله ی بین امواج باید دارای زمان مشخصی باشد.
- ریتم سینوسی منظم بین 60 الی 100 ضربه در دقیقه است.
- موج P، به شکل صاف و متناسب بدون بریدگی، قرینگی و یا افزایش طول زمان است.
عوامل موثر در نتیحه ی نوار قلب
عوامل خاصی ممکن است بر نتیجه ی نوار قلب اثر بگذارند، برخی از این عوامل عبارتند از:
- بارداری
- آناتومی بدن
- چاقی
- مصرف داروهای خاص
- ورزش کردن قبل از تست نوار قلب
- سیگارکشیدن قبل از آزمایش
- اضطراب و استرس شدید
- تنفس های تند
- حرکت حین انجام آزمایش
- استاندارد نکردن دستگاه نوار قلب
عوارض نوار قلب
در آزمایش نوار قلب، از هیچ اشعه ای استفاده نمی شود، خطر برق گرفتگی هم وجود ندارد. به طور کلی نوار قلب، یک آزمایش کم خطر، سریع و بدون درد است که بعد از آن می توانید به راحتی، فعالیت های روزمره ی خود را از سر بگیرید.
