ما در این مقاله قصد داریم دستگاه افتالموسکوپ را معرفی کنیم و اطلاعات مورد نیاز در رابطه با این وسیله ی پرکاربرد پزشکی را بیان کنیم.
با مرکز ایرانیان ملل همراه باشید. امیدواریم این مقاله در راستای پاسخ به سوالات شما عزیزان مفید و کاربردی بوده باشد.
آنچه در این مقاله توضیح خواهیم داد:
- افتالموسکوپ چیست؟
- اشتباهات رایج در استفاده از دستگاه افتالموسکوپ
- موارد استفاده از دستگاه افتالموسکوپ
- انواع افتالموسکوپ
- نحوه ی کار با دستگاه افتالموسکوپ
- عوارض معاینه با دستگاه افتالموسکوپ چیست؟
افتالموسکوپ چیست؟
افتالموسکوپ (Ophthalmoscope) ابزاری پزشکی است که برای معاینه و بررسی دقیق قسمت های میانی چشم، تعیین سلامتی شبکیه و زجاجیه ی چشم استفاده می شود. با این وسیله امکان مشاهده ی قسمت هایی همچون عصب بینایی، مشیمیه و عروق خونی نیز فراهم می شود.
یکی از سخت ترین و پیچیده ترین امور، اموری است که مربوط به ساختار های چشم است، افتالموسکوپ جهت تسهیل این معاینات اختراع شده و تاکنون فوق العاده موثر بوده است. (یک پزشک انگلیسی به نام چارلز بابیج، افتالموسکوپ را در سال 1847 اختراع کرد.)
افتالموسکوپ در ظاهر ابزار ساده ای به نظر می رسد ( امروزه افتالموسکوپ ها بسیار پیشرفته و متنوع هستند) اما از ابزار های ضروری در زمینه ی مراقبت از چشم است و همچنین استفاده از این دستگاه نیز کار چندان دشواری نیست. اما کاربرد و تشخیص بیماری با این دستگاه بسیار زیاد است و در واقع از پرکاربرد ترین تجهیزات چشم پزشکی است این ابزار کوچک اما بسیار قدرتمند و کاربردی است. دقت اندازه گیری دستگاه افتالموسکوپ 90 درصد تخمین زده شده است. البته لازم به ذکر است این دستگاه همچون سایر تجهیزات پزشکی امکان خطا دارد و نمی توان آن را کاملا دقیق و بی خطا محسوب کرد.
اشتباهات رایج در استفاده از دستگاه افتالموسکوپ
مهم ترین و رایج ترین اشتباه اغلب پزشکان یا بینایی سنج ها در استفاده از این دستگاه، نزدیک نشدن به اندازه ی کافی به بیمار جهت معاینه است. برای معاینه باید بین بیمار و دستگاه افتالموسکوپ در دست پزشک، کمترین فاصله ی ممکن وجود داشته باشد. هر چه پزشک به بیمار نزدیک تر باشد، میدان دید وسیع تری دارد.
موارد استفاده از افتالموسکوپ
افتالموسکوپ در معاینه ی معمولی یا کامل چشم و تشخیص بیماری ها و اختلالات چشمی استفاده می شود. افتالموسکوپ می تواند بسیاری از بیماری های چشمی را تشخیص دهد. برخی از بیماری های قابل تشخیص با افتالموسکوپ:
- جدا شدگی یا پارگی شبکیه ی چشم
- تشخیص علل سر درد
- افتالموس
- شبکیه پتی
- تومورهای چشمی
- گلوکوم (فشار بیش از حد در چشم)
- دژنراسیون ماکولا (از دست دادن بینایی در مرکز میدان بینایی)
- رتینیت سیتومگالوویروس (عفونت شبکیه چشم)
- ملانوم (نوعی سرطان که به چشم سرایت می کند)
- سکته ی مغزی
- دیابت (رتینوپاتی دیابتی)
- تشخیص افزایش فشار خون
- مشخص شدن تومورهای مغزی بدخیم و خوش خیم
- تشخیص دیسک های بینایی متورم یا ادم پاپیلا
- فشار خون شریانی
- تشخیص فشار داخل جمجمه
- تغییر در عروق مغز
- بیماری های خونی رگ
- آسیب به عصب بینایی
در صورت معاینه ی به موقع، صحیح و اصولی این اختلالات و بیماری ها به راحتی قابل تشخیص است، و از وقوع حوادث و رخ دادن مشکلات جدی جلوگیری می شود.
انواع افتالموسکوپ
دو نوع اصلی افتالموسکوپ وجود دارد: مستقیم و غیر مستقیم.
- افتالموسکوپ های مستقیم: افتالموسکوپ های مستقیم یک ابزارچشمی دستی و ساده ای است که شامل یک آینه ی مقعر، یک منبع نور و یک چشمی است که چشم پزشک عمل معاینه را با آن انجام می دهد.
- افتالموسکوپ های غیرمستقیم: افتالموسکوپ های غیرمستقیم به دو گروه تقسیم می شوند. افتالموسکوپ غیر مستقیم یک چشمی بزرگ تر دارند و نسبت به افتالموسکوپ های سنتی، بزرگ نمایی و میدان دید وسیع تری دارد. افتالموسکوپ های غیرمستقیم دوچشمی، به جای یک عنصر، سه عنصر را به داخل چشم می تابانند. این نوع افتالموسکوپ به چشم پزشک یا بینایی سنج، امکان مشاهده ی قسمت های دقیق تر چشم را می دهد.
نحوه ی کار با دستگاه افتالموسکوپ
ساختار دستگاه افتالموسکوپ به گونه ای است که، نور را بر چشم بیمار می تاباند، تا پزشک بتواند ساختار داخلی چشم را بررسی کند.
قبل از انجام افتالموسکوپی، چشم پزشک ممکن است از قطره های چشمی برای گشاد کردن مردمک چشم استفاده کند (ممکن است قطره چشم میدریاتیک را پزشک توصیه و تجویز کند) که این قطره بینایی و دید شما را ممکن است تا چند ساعت تار کند و چشم شما نسبت به نور حساس کند. بعد از استفاده از این قطره، برای پیشگیری از خطرات باید تا چند ساعت از فعالیت هایی مثل رانندگی جدا خودداری کنید.
به طور کلی این قطره بینایی را با اختلال مواجه می کند و باید پس از معاینه، مراقبت های لازم را انجام دهید.
برای استفاده از دستگاه افتالموسکوپ، آن را مستقیماً در سطح چشم بیمار قرار دهید. افتالموسکوپ را روشن کنید (ضن اینکه نور محیط باید کم باشد) و نور را روی دیافراگم تنظیم کنید. بیمار باید شیئی که مستقیماً روی دیوار است را نگاه کند. مثلا برای معاینه ی چشم راست بیمار، افتالموسکوپ در دست راست و دست چپ، روی سر بیمار قرار می گیرد. رفلکس قرمز را پیدا کنید و سپس به سمت نزدیک تر چشم حرکت کنید و کنار بینی بمانید تا عصب بینایی برایتان قابل مشاهده باشد. عدسی دیوپتر را روی عصب بینایی فوکوس کنید.
عوارض معاینه با دستگاه افتالموسکوپ چیست؟
معاینه با دستگاه افتالموسکوپ ممکن است برای برخی افراد کمی آزار دهنده باشد و مشکلاتی را به وجود آورد. اما اصلا جای نگرانی وجود ندارد، چرا که این عوارض موقتی است و در دسته ی عوارض احتمالی پس از معاینه ی افتالموسکوپی است.
برخی از این عوارض احتمالی:
- افزایش فشار داخل چشم
- سرگیجه و سردرد
- استفراغ و تهوع
- برافروختگی صورت
- خشکی دهان
معمولا چشم پزشک عوارض و مراقبت های لازم پس از افتالموسکوپی را برای بیمار توضیح می دهد.
از این که تا انتهای این مطلب با مرکز ایرانیان ملل همراهی کردید، قدر دانی می کنیم.
