دستگاه ساکشن چیست؟
دستگاه ساکشن یا دستگاه مکش پزشکی (Suction)، از پرکاربردترین دستگاه ها و تجهیزات پزشکی است که در قسمت دستگاه های تنفسی قرار می گیرد. وظیفه این دستگاه، مکیدن مایعات اضافی و ضایع است. دستگاه ساکشن با تولید فشار منفی، مایعات را جمع آوری و در مخزن نگهداری می کند. میزان مکش و فشار در همه ی این دستگاه ها قابل تنظیم است.
از ویژگی های یک دستگاه ساکشن خوب:
- برخورداری از موتور و مکش قوی
- ظرفیت بالای مخزن
- عدم لرزش و صدای زیاد
- قابلیت استریل شدن
- توان خروجی بالا
- پایین بودن هزینه ی نگه داری و تعمیر آن
- لوله ی ضد جرقه
- دارای تاییدیه (مانند FDA یا CE)
آنچه در ادامه ی این مقاله می خوانید:
- انواع ساکشن پزشکی
- کاربردهای دستگاه ساکشن
- اجزاء دستگاه ساکشن پزشکی
- استفاده از دستگاه ساکشن
- منبع تغذیه ی دستگاه ساکشن
- نحوه ی استریل کردن دستگاه ساکشن
- عوارض دستگاه ساکشن پزشکی
انواع ساکشن پزشکی
دستگاه های ساکشن بر اساس محل مورد استفاده و میزان مکش انواع مختلفی دارند.
- دستگاه ساکشن دندان پزشکی: ساکشن دندان پزشکی از مهم ترین و ضروری ترین تجهیزات در مطب ها و کلینیک های دندان پزشکی است. مکش این دستگاه به دندان پزشک کمک می کند تا با خارج کردن خون آبه، بزاق و مواد اضافی، هنگام جراحی، دید و راحتی بیشتری داشته باشد. ساکشن های دندان پزشکی شامل ساکشن خشک، مرطوب و نیمه مرطوب است.
- دستگاه ساکشن آمبولانسی: ساکشن آمبولانسی یا ساکشن اورژانسی، در آمبولانس ها نصب شده که قابل حمل است و سرعت بالای آن قابل توجه است.
- دستگاه ساکشن بیمارستانی : به دستگاه ساکشن بیمارستانی، ساکشن جراحی و ساکشن اتاق عمل نیز می گویند. این نوع دستگاه کاربرد گسترده ای در بخش مراقبت های ویژه و اتاق عمل برای خارج کردن مواد اضافی، خلط و مخاط بیمار، خون و… دارد.
- دستگاه ساکشن زیبایی: این دستگاه برای از بین بردن چربی های موضعی، مانند شکم، ران، غبغب و… کربرد دارد.
- دستگاه ساکشن دستی: ساکشن دستی در مواقعی که امکان استفاده از برق و باتری وجود ندارد، استفاده می شود.
- دستگاه ساکشن پرتابل: ساکشن پرتابل یا ساکشن سیار دارای مخزن و لوله ای یکبار مصرف بوده و مقدار مکش آن قابل تنظیم است. این دستگاه ها بسیار سبک و پر سرعت هستند و اغلب با باتری کار می کنند.
- دستگاه ساکشن ثابت: ساکشن ثابت با نام های ساکشن مرکزی و ساکشن سانترال نیز شناخته می شود. همانطور که از نام این دستگاه مشخص است لوله ها و مخزن آن ها، به صورت ثابت به سقف یا دیوار متصل می شود.
برای تهیه ی دستگاه ساکشن باید به نوع نیاز و انتظارات خود از ساکشن توجه داشته باشید و با بررسی انواع آن اقدام به خرید کنید.
کاربردهای دستگاه ساکشن
- تخلیه بزاق دهان بیمار حین کار دندان پزشک
- جلوگیری از تجمع مخاط و خونابه در بخش مراقبت های ویژه
- جمع‌آوری مایعات، ترشحات و مواد اضافی در اتاق عمل و حین بیهوشی
- انجام حجامت
- برداشتن سریع ترشحات اضافی و محلول های شستشو از ناحیه ی زخم
- خالی کردن آبسه
- برداشتن تومورهای خوش خیم
- کمک به پاک سازی و بهبود فرآیند سیستم تنفسی افراد
- لوله گذاری داخل نای و تراکئوستومی
- کمپرس کردن رگی که دچار خونریزی شده
- تشخیص محل خونریزی در جراحی به کمک خشک نگه داشتن ناحیه
- تخلیه مایع مغزی نخاعی از فضای زیر سخت شامه
- تخلیه چربی بدن در امور زیبایی
اجزاء دستگاه ساکشن پزشکی
- مخزن: مخزن ساکشن، محفظه ای است که مواد و مایعات اضافی وارد آن می شوند.
- منبع تغذیه: این قسمت شامل باتری و سیم برق و برخی دارای باتری است.
- لوله های هواکش: لوله ای ضد جرقه است که از ورود مواد اضافی به پمپ و موتور جلوگیری می کند.
- کاتتر: لوله ای انعطاف پذیر است که مایعات و مواد اضافی را به سمت مخزن هدایت می کند.
- فیلترهای تصفیه: برای جلوگیری از انتشار آلودگی، فیلترهایی در دستگاه تعبیه شده است. در برخی از دستگاه ها، فیلترهای خاصی برای محافظت در برابر گرد و غبار و گازهای خطرناک قرار داده می شود.
- نمایشگر فشار: نمایشگر فشار یا مانومتر، برای تنظیم و نمایش مقدار فشار و مکش کاربرد دارد.
- سر ساکشن: سر ساکشن ها انواع مختلفی دارند. در شکل های مختلف صاف یا با کمی انحنا، یک بار مصرف یا چندبار مصرف و قابل استریل و… بسته به نوع کاربرد و دستگاه تولید می شوند.
استفاده از دستگاه ساکشن
استفاده از دستگاه ساکشن بسیار حساس است و باید اصول استفاده از آن را حتما رعایت کنید تا احتمال خطر برای بیمار، به حداقل برسد، برای این کار باید مهارت کافی داشته باشید.
در ابتدایی ترین مرحله، باید لوله های ساکشن ضد عفونی شوند.
توصیه می شود سر بیمار در زاویه ی 40 تا 50 درجه باشد تا راه تنفسی او بسته نشود.(در صورت بیهوش بودن، بیمار به پهلو خوابیده باشد) بعد از این که از خالی بودن لوله ها و مخزن دستگاه اطمینان پیدا کردید، میزان مکش مورد نیاز را تنظیم کنید و دستگاه را روشن کنید.
هر مکش حدودا 15 ثانیه باید باشد و بین هر مکش به بیمار باید استراحت داده شود. فرایند ساکشن به 5 دقیقه زمان نیاز دارد.
نظافت و ضد عفونی کردن دستگاه بعد از اتمام کار ضروری است. همچنین توجه داشته باشید قبل از پر شدن مخزن، آن را تخلیه کنید تا مواد داخل مخزن، به سمت موتور دستگاه بازنگردد.
توجه داشته باشید که نحوه عملکرد دستگاه ساکشن، هر 6 ماه باید توسط متخصص فنی (مهندس پزشک) بررسی شود تا عیب یابی شود و مشکل مرتفع گردد.
مرکز علمی آموزشی و پژوهشی ایرانیان ملل با برگزاری دوره های مهندسی پزشکی، امکان اشتغال در این حوزه ی مهم و حیاتی را برای متقاضیان و علاقه مندان فراهم کرده است.
با توجه به بازار کار فعال و پررونق این حرفه، علاقه مندان به راحتی می توانند با شرکت در دوره ی مهندسی پزشکی ایرانیان ملل و اخذ مدرک، مشغول به کار شوند. برای اطلاع از شرایط شرکت در دوره ی مهندسی پزشکی، می توانید به قسمت دوره ها، در سایت مرکز ایرانیان ملل مراجعه نمایید.
مدارک و گواهینامه های مرکز ایرانیان ملل با قابلیت استعلام از وزارت بهداشت و مهر هولوگرام، در پیشرفت مسیر شغلی شما کمک کننده است.
همچنین افراد متقاضی مهاجرت می توانند مدرک خود را ترجمه کنند و این مدرک در حرفه ای تر شدن رزومه ی شغلی افراد بسیار موثر است.
منبع تغذیه ی دستگاه ساکشن
دستگاه های ساکشن از نظر منبع تغذیه به دو دسته تقسیم می شوند. دسته ی اول دارای باتری های قابل شارژ هستند که به برق متصل می شوند و انرژی را درون باتری ذخیره می کنند.
دسته ی دوم، دائم به برق متصل هستند و انرژی ذخیره شده ای ندارند و بدون برق اساسا کارایی خود را از دست می دهند.
پس این دستگاه ها از لحاظ تامین انرژی و تغذیه، به دو گروه برقی و دارای باتری تقسیم می شوند.
نحوه ی استریل کردن دستگاه ساکشن
برای جلوگیری از انتقال عفونت و رعایت بهداشت، استریل کردن ساکشن الزامی است. برای این کار باید روزانه مخزن ساکشن تخلیه شود، حتی اگر مقدار کمی از ظرفیت از پر شده باشد، البته برخی از ساکشن ها مخازن یک بار مصرف دارند. به وسیله ی محلول های پاک کننده و ضدعفونی کننده، تمام قسمت های دستگاه پاک شود.( از پاک کننده های هیدروکربنی یا ساینده استفاده نکنید)
در زمان هایی که از دستگاه استفاده نمی شود، اجزاء و قسمت های آن باید خشک باشند. بعد از هر استفاده فیلتر دستگاه ساکشن باید تعویض گردد.
از برخورد گریس یا روغن با دستگاه جدا پرهیز کنید.
عوارض دستگاه ساکشن پزشکی
- افت فشار خون در اثر مکش بیش از حد خون و مایعات
- تغییر فشار در جمجمه
- احتمال پارگی رگ ها
- سرفه ی حمله ای
- چسبیدگی ریه ها
- خشکی و تحریک راه های تنفسی
- کاهش اکسیژن خون
- عفونت و درد
- تهوع و استفراغ
- آمبولی
- تجمع هوا در بافت های نرم
- جمع شدن مایع زیر پوست یا سروما (ساکشن زیبایی)
- افتادگی و شل شدن پوست (ساکشن زیبایی)
- آسیب به رگ های خونی و اعصاب
- تحریک اعصاب در نتیجه ی ایجاد آریتمی
برای مشاهده ی مقالات بیشتر در حوزه ی ابزارهای جراحی و تجهیزات پزشکی، می توانید به قسمت مقالات سایت مرکز ایرانیان ملل مراجعه فرمایید.
