واژگانی که تکنسین داروخانه باید بداند

این که شما الان اینجا هستید و میخواهید درباره واژگان مربوط به تکنسین داروخانه اطلاعات کسب کنید به این معناست که یا میخواهید به عنوان تکنسین داروخانه مشغول به کار شوید ( تکنسین داروخانه کیست؟ ) یا میخواهید به زودی دوره های مربوط به آن را بگذرانید. به هر حال دلیلتان هرچه که باشد اکنون اینجا هستید و ما میخواهیم شما را با انواع واژگانی که تکنسین های داروخانه باید نسبت به آنها اطلاع داشته باشند( وظایف تکنسین داروخانه ) ، آشنا کنیم. همراهمان باشید.

دارو:

خب این را احتمالا خودتان میدانید. ماده ای فرآوری شده که از آن برای درمان یا همچنین پیشگیری و تشخیص بیماری استفاده میشود. اثربخشی دارو در سه بخشی که نام بردیم، ثابت شده باید باشد تا بشود نام آن را دارو گذاشت. بیشتر اوقات ممکن است شما مکمل های غذایی یا دارویی را هم از داروخانه بخرید اما روی آنها نوشته شده که برای درمان، پیشگیری یا تشخیص بیماری فرآوری نشده اند. به این معنا که دارو نیستند.

دُز:

احتمالا داروهای زیادی را دیده باشید که روی آن بر اساس وزن، درصد یا غلظت چیزی نوشته شده است و این شیوه های مختلفی است که از آن برای بیان دُز استفاده میشود. منظور از دُز میزانی مواد موثره ای است که در دارو وجود دارد. مثلا روی یک بسته استامینوفن نوشته شده است 500 میلی گرم. اما خود قرص 2 گرم بیشتر وزن ندارد. این یعنی علاوه بر ماده موثره دارو، ترکیبات دیگری هم استفاده شده است اما میان ماده موثره آن 500 میلی گرمی است که روی جعبه نوشته شده است.

شبه دارو، پلاسبو، دارونما:

همه این نامهایی که پشت ردیف کردیم با یکدیگر هیچ فرقی ندارند و معادل همدیگر هستند. منظور، ترکیبی است که هیچ اثر دارویی اثبات شده ای ندارد.

پرودراگ:

ترکیبی که اثر دارویی دارد اما غیرفعال است. برای فعال کردن آن باید فعل و انفعالاتی شیمیایی انجام شود. یعنی وقتی وارد بدن میشود برخی از آنزیم ها روی آن فعل و انفعالاتی انجام میدهند که دارو را فعال کرده و آن را اثرگذار میکنند.

مکمل:

این مورد هم درست مثل دارو، از نامش مشخص است. تکمیل کننده است و ویتامین ها، مواد معدنی و … را شامل میشود. برخی ترکیبات گیاهی را هم میتوان مکمل در نظر گرفت. فرقش با دارو همان موردی است که بالاتر هم گفتیم. در مکمل شما شاهد اثربخشی اثبات شده در حوزه درمان، پیشگیری یا تشخیص نخواهید بود.

تداخل:

وقتی از تداخل حرف میزنیم منظورمان این است که بین یک ماده دارویی و ترکیباتی دیگر، ناسازگاری پیش آمده است. تداخل هم میتواند میان دارو و غذا اتفاق بیفتد و هم میان دارو و دارو. درباره داروهایی که با غذا تداخل دارد توصیه میشود که یک ساعت پیش از صبحانه و ناشتا میل شوند.

احتیاط مصرف:

احتیاط مصرف را میتوان شکلی از هشدار هم در نظر گرفت که درباره برخی داروها استفاده میشود. بعضی اوقات این احتیاط مصرف مربوط میشود به شرایط بیمار. مثلا یک بچه دو ساله در مصرف دیفن هیدرامین باید احتیاط کند و بدون تجویز پزشک بهتر است این دارو مصرف نشود.

منع مصرف:

این واژه زمانی استفاده میشود که بخواهیم بار معنایی بیشتری نسبت به احتیاط مصرف منتقل کنیم و بازدارندگی بیشتری داشته باشیم. بیشتر، جایی استفاده میشود که بخواهیم توصیه کنیم مصرف یک دارو یا دو دارو به طور همزمان میتواند جان بیمار را به خطر بیندازد.

آگونیست و آنتاگونیست:

از این اصطلاح بیشتر در فارماکولوژی استفاده میشود. آگونیست یعنی اثر موافق و همسو که در اتصال شیمیایی به گیرنده در داخل بدن گفته میشود. آنتاگونیست روی دیگر این ماجراست و نشان دهنده خلافش است. یعنی اثر اتصال ماده شیمیایی به گیرنده در داخل بدن اتفاق بیفتد و باعث غیرفعال شدن بشود و اثری متضاد بگذارد.

بلاکر:

تقریبا شبیه مفهوم آنتاگونیستی است که در مورد قبلی توضیح دادیم. از آن برای مکانیسم اثر دارو استفاده میشود.

واژگانی که دانستنشان به کارتان می آید!

در این مطلب از وبلاگ مرکز سلامت ایرانیان به بررسی واژگان تخصصی حوزه کاری تکنسین داروخانه پرداختیم. سعی کردیم هرکدام از مواردی که معرفی میکنیم، دقیق باشد و به شما در آشنایی بیشتر با آنها کمک کند. به هر حال یا تازه قرار است وارد این حوزه کاری شوید یا میخواهید ببینید اوضاع برای شروع چقدر خوب است. در هر دو حال، این مقاله میتواند برایتان مفید باشد. برای شرکت در آموزش تکنسین داروخانه نیز به سادگی میتوانید از طریق وبسایت این مجموعه اقدام کرده و ثبت نام کنید.